Thoát vị đĩa đệm là căn bệnh mà rất ít ai ngờ tới, vì nó thường xảy ra bất chợt và đột ngột, khiến người bệnh cảm thấy hoang mang và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Một số người vẫn cảm thấy bàng hoàng khi nhận được kết quả chẩn đoán bị thoát vị đĩa đệm, mặc dù cơ thể họ vẫn khỏe mạnh và họ có thói quen tập thể dục đều đặn. Đây là thắc mắc mà bạn Ngọc Long (30 tuổi, Hà Nam) đã gửi về cho nhà thuốc và cần được giải đáp.
Tại Sao Cơ Thể Khỏe Mạnh Lại Bị Thoát Vị Đĩa Đệm?
Câu hỏi: Chào nhà thuốc, tôi năm nay 30 tuổi, là nhân viên văn phòng. Thói quen hàng ngày của tôi là mỗi khi cảm thấy mỏi lưng lại đứng dậy vặn người và cử động chân tay. Sau một lần vận động nhiều lần liên tiếp, tôi bắt đầu cảm thấy đau âm ỉ vùng thắt lưng kéo dài đến nay đã hơn 1 tháng.
Sau khi tìm hiểu trên website, tôi biết được rằng đau lưng có thể liên quan đến thoát vị đĩa đệm. Tôi muốn hỏi nhà thuốc liệu tình trạng của tôi đã bị thoát vị đĩa đệm chưa? Xin cảm ơn!
Trả lời: Lương y Nguyễn Công Sáu
Chào bạn,
Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra ở bất kỳ ai, dù họ có thể khỏe mạnh và không có tiền sử bệnh lý nghiêm trọng. Đặc biệt, đối với độ tuổi của bạn, việc vận động mạnh đột ngột hoặc ngồi sai tư thế rất dễ dẫn đến tổn thương cột sống, từ đó có thể dẫn đến thoát vị đĩa đệm.
Cơ chế của thoát vị đĩa đệm liên quan đến sự thoái hóa của đĩa đệm, khiến đĩa đệm mất độ đàn hồi và sức mạnh cần thiết để bảo vệ các đốt sống. Khi đĩa đệm trở nên yếu, chỉ cần một tác động mạnh từ bên ngoài, như vận động đột ngột, uốn vặn người sai cách, hoặc mang vác vật nặng sai tư thế, cũng có thể làm rách bao xơ của đĩa đệm và khiến nhân nhầy thoát ra ngoài. Khi đó, nhân nhầy chèn ép lên các rễ thần kinh, gây ra các triệu chứng của thoát vị đĩa đệm.
Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra dù cơ thể bạn khỏe mạnh và bạn tập thể dục thường xuyên. Tuy nhiên, nếu cột sống của bạn đã có dấu hiệu thoái hóa từ trước đó, một tác động mạnh có thể gây tổn thương và dẫn đến thoát vị đĩa đệm. Đặc biệt, khi làm việc văn phòng, tư thế ngồi không đúng hoặc thiếu vận động có thể là yếu tố góp phần khiến tình trạng này xảy ra.
Các triệu chứng của thoát vị đĩa đệm bao gồm đau lưng, tê bì, đau lan xuống các vùng như mông, hông, bàn chân, cơ cứng, khó vận động. Trong trường hợp của bạn, nếu chỉ có đau nhẹ và không có các triệu chứng khác như tê bì hay đau lan rộng, có thể đĩa đệm chỉ bị tổn thương nhẹ, và nhân nhầy chưa thoát ra ngoài. Tuy nhiên, bạn nên theo dõi thêm xem các triệu chứng có tiến triển nặng hơn không.
Để xác định chính xác tình trạng của bạn và xác định có bị thoát vị đĩa đệm hay không, bạn cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thực hiện chụp cộng hưởng từ MRI (MRI). Đây là phương pháp giúp chẩn đoán chính xác tình trạng tổn thương của đĩa đệm và xác định mức độ nghiêm trọng của thoát vị đĩa đệm. Việc chẩn đoán sớm giúp bạn chủ động điều trị và tránh các biến chứng nghiêm trọng sau này.
Tại sao thoát vị đĩa đệm lại xảy ra ngay cả khi cơ thể khỏe mạnh?
Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra dù bạn khỏe mạnh, và việc này thường do các yếu tố sau:
1. Thoái hóa tự nhiên của đĩa đệm: Theo thời gian, đĩa đệm sẽ dần mất đi sự đàn hồi và dẻo dai, khiến chúng dễ bị rách hoặc thoái hóa khi gặp tác động mạnh từ bên ngoài.
2. Vận động sai cách hoặc đột ngột: Việc uốn vặn người sai tư thế, mang vác vật nặng, hoặc thực hiện các động tác mạnh có thể làm căng thẳng và tạo ra các tổn thương cho đĩa đệm. Những hành động này làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm, ngay cả khi bạn khỏe mạnh.
3. Cột sống kém linh hoạt do ít vận động: Dù bạn có thói quen tập thể dục, nếu bạn ngồi lâu một chỗ hoặc không vận động đúng cách, cơ thể sẽ thiếu linh hoạt. Điều này có thể gây ra các tổn thương từ những động tác tưởng chừng như đơn giản.
4. Căng thẳng và chấn thương: Một số tình huống như căng thẳng, chấn thương do tai nạn hoặc các hoạt động thể thao mạnh có thể gây tổn thương cho đĩa đệm, khiến nhân nhầy thoát ra ngoài và gây ra tình trạng thoát vị đĩa đệm.
Cách phòng ngừa thoát vị đĩa đệm:
Duy trì tư thế đúng khi làm việc: Nếu bạn là nhân viên văn phòng, hãy đảm bảo rằng bạn ngồi thẳng lưng, không cúi gập người quá lâu. Đặt bàn làm việc ở độ cao vừa phải và đảm bảo cơ thể không bị căng thẳng khi ngồi.
Vận động đúng cách: Tập thể dục đều đặn với các bài tập giúp tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai cho cột sống, như yoga, Pilates, bơi lội hoặc các bài tập nhẹ nhàng cho lưng.
Tránh mang vác vật nặng sai cách: Khi phải nâng vật nặng, hãy chắc chắn rằng bạn sử dụng đúng kỹ thuật để bảo vệ cột sống, như uốn cong đầu gối thay vì cúi lưng.
Chế độ ăn uống hợp lý: Ăn uống đầy đủ dưỡng chất giúp tăng cường sức khỏe của xương khớp, bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết cho hệ cơ xương.
Thoát vị đĩa đệm là một căn bệnh có thể xảy ra bất ngờ, ngay cả khi bạn cảm thấy cơ thể khỏe mạnh và duy trì một lối sống lành mạnh. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp bạn tránh được các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn có dấu hiệu đau lưng kéo dài hoặc đau lan xuống các chi, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
